Alleen de term ‘nieuw gezin’ roept al veel verschillende reacties op. Voor de één een romantisch beeld van een nieuwe start met een nieuwe liefde, voor de ander een gevoel van afgedankt of buitengesloten worden.

En dan hebben we het nog niet eens over inhoudelijke vragen als: wat is je rol als stiefouder? Is het goed voor een kind om een ‘bonusouder’ (de zogenaamde stiefouder) erbij te krijgen? Of juist niet? En worden stiefkinderen en stiefouders omarmd of getolereerd? En hoe ga je daar dan mee om? Wat is de plek van de ex-partner ten opzichte van het ‘nieuwe gezin’? En nog veel meer …

Weerstand en emoties

De term ‘nieuw’ in de zin van ‘nieuw samengesteld gezin’ doet vermoeden dat het gaat om een nieuw gezin. En dat roept vaak weerstand op, alsof je je ‘oude’ gezin vervangt, of daarmee de uitwonende ouder zijn of haar plek ontneemt. Alsof het ‘oude’ gezin er niet meer toe doet. En dat roept bij kinderen en ex-partners veel emoties op. Dat wat ooit belangrijk was, is het nu niet meer.

Een ‘anders dan anders’ gezin

Maar voor mij heeft de term ‘nieuw gezin’ een andere betekenis. Het gaat meer om een gezin dat ‘anders dan anders’ is. Anders dan het kerngezin. Een kerngezin is een gezin dat leeft onder één dak en bestaat uit papa, mama en de kinderen. De traditionele gezinnen uit de jaren vijftig zijn geëvalueerd. De rolverdeling tussen vader en moeder is verschoven naar meer gelijkwaardigheid of zijn helemaal omgedraaid. En ook andere gezinssamenstellingen komen steeds vaker voor.

Verscheidenheid in samenstelling

Het eenouder gezin (na scheiding of overlijden), de bewust alleenstaande moeder, het roze gezin waarbij twee vaders of twee moeders voor de kinderen zorgen en dan de samengestelde gezinnen. Deze laatste groep kent ook weer een grote verscheidenheid in samenstelling. Van stiefmoeder met hun nieuwe lief met kinderen tot moeders met kinderen uit verschillende relaties en vaders met eigen kinderen en ook nog stiefkinderen uit vorige relaties die nog graag deel uitmaken van het leven van de stiefvader, ook al is de relatie met hun moeder alweer verbroken. Kun je het nog volgen?

Een beetje wennen

Kijk eens om je heen, welke gezinssamenstellingen zijn er in jouw directe omgeving? Welke gedachten heb je daarover of hoe wordt erover gesproken? En hoe nieuw is die levensvorm dan eigenlijk? In andere culturen is het gebruikelijk om voor meer kinderen dan alleen die van jezelf te zorgen. Maar wij moeten er nog een beetje aan wennen. Dat merk je aan scholen, aan overheidsinstanties en ook de wet is niet voor iedereen gelijk. Het ‘kerngezin’ is nog steeds de norm.

Kerngezinnen en nieuwe gezinnen

Er is veel kennis en voorlichting nodig om deze nieuwe gezinnen net zo gewoon te laten zijn als kerngezinnen. En dat is belangrijk. Het vermindert de (voor)oordelen en kinderen hoeven zich niet langer anders dan anders te voelen. Of zich te verantwoorden voor hun thuissituatie. Leerkrachten leren om te gaan met de verschillende gezinsvormen en bovenal zijn stellen beter voorbereid op hun nieuwe toekomst wat de kans tot een tweede scheiding verkleint. Nu eindigt 60% van de tweede relaties in een scheiding.

Veel informatie

Er is in de loop der jaren veel informatie beschikbaar gekomen. Er zijn boeken, websites, voorlichtingsbijeenkomsten en professionals en organisaties met specifieke kennis over scheiding en nieuw samengestelde gezinnen. Even googlen en je vindt zeker iets bij jou in de buurt.

Een paar boekentips:

  • Hoe maak je een succes van je nieuwe gezin (voor ouders) – Haverkort, Kooistra, Hendrikse
  • Bijna familie, over nieuw samengestelde gezinnen – Kaat Schaubroeck
  • Kinderen uit nieuwe gezinnen, handboek voor school en begeleiding – Haverkort en Spruijt
  • Samen gesteld, De dynamiek van het stiefgezin – Heybroek en Overgaauw

Een paar websites:

Een goed gesprek

Informatie en een goed gesprek over dit onderwerp helpt dus om stellen hun nieuwe gezinsverband vorm te geven, ze hebben een grotere kans om hun relatie te laten slagen. Fijn voor henzelf, maar zeker ook voor de kinderen.

* Dit artikel is ook verschenen op de site van CJG Amersfoort.